اجزای پروازی پرندگان ساده است و از چهاربخش شامل سازه مقاوم و سبک، بالها و پرها، عضلات توزیع توان و قوه کنترل و جهت یابی تشکیل شده است. در ادامه نگاه دقیق‌تری به این ساختار می‌اندازیم تا پیچیدگی پرواز پرندگان را بهتر درک کنیم.
نخست سازه پروازی؛ این ساختار از قفسه سینه دنده‌ای شکل ثابت با گردن مهره بندی شده و دم انعظاف‌پذیر تشکیل و در نهایت اسکلت قایقی شکل بالها نیروی مناسب برای راه رفتن و پرواز کردن را تامین می‌کنند.
سازه استخوانی بال پرنده مشابه بازو، ساعد، مچ و انگشتان دست انسان است که برای مقاومت بیشتر با پرها آمیخته شده است. این ساختار جریان هوا بر روی بال در زمان مانورهای فرود و صعود را کنترل می‌کند.
عضلات پروازی شامل دو عضلۀ بزرگ متصل به قسمت انتهایی جناغ سینه است که با باز و بسته شدن عمل پرواز و بالا و پایین رفتن را انجام می‌دهد و پرنده را قادر می‌سازد با استفاده از ماهیچه‌های فرعی کوچکتر فشار هوا را کنترل کند. این بخش از بدن پرندگان ۲۰درصد کل وزن بدنشان را تشکیل می‌دهد.
پرندگان برای آنکه قدرت شکارگری، مانورپذیری و پایداری در آسمان را داشته باشند از دستگاه عصبی و عضلانی خود بیشترین استفاده را می‌برند. علاوه بر این قدرت خاص بینایی و شنوایی به آنها کمک می‌کند تا درک بی‌نظیری از محیط و مسیرهای پروازی داشته باشند؛ این مجموعه در تعامل با سیستم بسیار سریع حسی و حرکتی اختلالات حین پرواز اعم از فشار و تلاطم‌ها را شناسایی و حول محور طولی، عرضی و عمودی از پرنده در برابر موانع و موقعیت‌های مختلف محافظت می‌کند.
© نوشته: محمدجواد نعمتی