تولید پراید پس از سه دهه متوقف شد. پراید یا به تعبیری ارزان ترین اتومبیل ساخت ایران مانند پیکان برای تولیدکننده وطنی و دولت سود کلانی داشت و به زعم کارشناسان اقتصادی، اگر نبود صنعت خودروسازی و چه بسا بخش قابل توجهی از اقتصاد ایران فرو می پاشید. اینکه آیا توقف تولید پراید با هدف بهبود کیفیت خودروهای وطنی و احترام به سلیقه مشتری ایرانی صورت گرفته است حداقل برای من بسیار مبهم و بعید است.
پراید از ابتدای تولید تا زمان توقف تنها امید خانواده های کم برخوردار برای خرید اتومبیل شخصی بود ولی در سالهای اخیر با دخالت مافیای خودروسازی و دلالان خودی از باشگاه خودروهای ارزان قیمت کنار رفت و به اتومبیلی نسبتاً گران (با توجه به کلاس فنی و امکاناتی که داشت) تبدیل شد.
به نظر می رسد توقف خط تولید پراید آنچنان که تصور می کنیم به حضور ۲۷ ساله این اتومبیل پرماجرا پایان نمی دهد زیرا با نابسامانی در عرضۀ انواع خودرو و انباشت تقاضا در بازار خودروهای کلاس کوچک پراید در سالهای آتی نیز در صدر جدول معاملات خودرویی باقی می ماند و به این زودی میدان را به رقبای دیگر واگذار نمی کند. همچنین تولید اسلاف نوظهور پراید یعنی وانت۱۵۱، تیبا، ساینا و کوییک کماکان ادامه خواهد داشت و به نوعی می توان آنها را همان پراید قدیمی با لباس جدید خطاب کرد.
پراید به مثابه فرهنگ
اتومبیل پراید با همه کاستی هایی که داشت توانست در میان برخی اقشار جامعه محبوبیت خاصی پیدا کند. به عنوان نمونه برای بسیاری از جوانان پراید سمبل سرعت و خودنمایی خیابانی شد و همچنان نیز این روحیه حفظ شده است. از طرفی افرادی که به کارهای فنی و مکانیکی علاقمند بودند این اتومبیل را دستکاری کردند و از نظر عملکردی قابلیت های آن را توسعه دادند. پراید قانع نبود، پس راهی پیست های اتومبیلرانی شد تا افتخارات متعددی برای قهرمانان این رشته ورزشی به ارمغان بیاورد.
از همان ابتدای تولید تا امروز، خودرو پراید با خانواده ایرانی پیوند عمیقی برقرار کرده و مانند پیکان به سمبل خانواده تبدیل شده است. این اتومبیل در طول حیات خود شادی ها، غم ها و جاده های بسیاری دید و از طرفی به دلیل سادگی، استهلاک پایین و مشتری پسند بودن به انتخاب نخست ناوگان تاکسیرانی و مسافربرهای شخصی درآمد. ویژگی های اقتصادی پراید به حدی بود که طبقه ثروتمند جامعه نیز شیفتۀ این اتومبیل کوچک شد و برای مصارف درون شهری از آن استفاده کرد.
ایمنی پراید، بودن یا نبودن
تردیدی نیست که پراید به عنوان اتومبیلی در تیراژ میلیونی آنهم در بازار بستۀ ایران سهم قابل توجهی از سوانح ترافیکی را در اختیار دارد. گزارش های پلیس این موضوع را تایید می کند ولی باید اذعان کرد عدم مهارت و فرهنگ پایین رانندگی برخی مالکان پراید در وقوع سوانح مرتبط با این اتومبیل بی تاثیر نبوده است.
خوشبختانه در یک دهه پایانی تولید این خودروی کره ای فشارهای سازمان ملی استاندارد ایران و پلیس راهنمایی و رانندگی موجب شد ایمنی این اتومبیل نسبت به گذشته اندکی افزایش یابد. بکارگیری پیشرانۀ انژکتوری، تغییرات پلتفرم و اصلاح فرایند تولید، تقویت سیستم ترمز با نصب سامانه ABS، بهبود عملکرد کمربند ایمنی و اضافه شدن کیسه هوا «ایربگ راننده و سرنشین» به فهرست تجهیزات استاندارد این خودرو موجب شد تلفات پراید نسبت به گذشته کاهش یابد.
پراید و محیط زیست
تلاش های بسیاری برای سبز کردن خودروی پراید صورت گرفت ولی هیچ کدام نتوانست این اتومبیل محبوب ایرانی را به جرگه خودروهای دوستدار محیط زیست وارد کند. گروه های تحقیقاتی و دانشگاهی در تمام این سالها با تغییر در پیشرانه و مکانیزم های فنی پراید تلاش کردند از این محصول قدیمی اتومبیلی سازگار با طبیعت بسازند ولی در عمل اقدامات آنها از مرحله تحقیقات فراتر نرفت و در نهایت بایگانی شد.
علت اینکه چرا پراید نتوانست در برابر استانداردهای زیست محیطی موفق ظاهر شود با دو عامل تکنولوژی قدیمی موتور این خودرو و تیراژ بالای آن ارتباط دارد. خودروی پراید از موتور چهارسیلندر هشت سوپاپ تنفس طبیعی با حجم ۱۳۹۵ سی سی نیرو می گیرد. مطالعات بین المللی که نتایج آن در مجلات معتبر «یورو انرژی» و «اتوکار» منتشر شده است نشان می دهد، میزان منوکسید کربن یا همان «CO2» تولید شده به وسیله موتور این خودرو بین ۱۴۳ تا ۱۶۰ گرم به ازای هر کیلومتر پیمایش است که برای اتومبیل کوچکی با وزن خالص ۹۱۵ کیلوگرم اعداد قابل توجهی محسوب می شود.
عدم مونتاژ مناسب و استفاده از قطعات با کیفیت نازل در موتور و اجزای دیگر این اتومبیل باعث شد فاصله آن با استانداردهای امروزی بیشتر شود. در سالهای اخیر بارها صحبت از توقف تولید پراید شد ولی هر بار به بهانه ای این امر محقق نمی شد تا اینکه با وضع استانداردهای ۸۵گانه و تغییر ذائقه مصرف کنندگان مقاومت شرکت سازنده شکست خورد و تلاش برخی مسئولان علاقمند به تداوم تولید پراید بی اثر ماند و سرانجام این اتومبیل در آخرین روز تیرماه ۱۳۹۹ به خاطره ها پیوست.
پراید فارغ از خدمات پرشماری که به ایرانیان داد ثابت کرد صنعت خودروسازی کشور بسیار سیاست زده و اسیر دلال بازی و بروکراسی های دولتی است در نتیجه هیچگاه نمی تواند با استانداردهای جهانی هماهنگ شده و راهی به سوی بازارهای بین المللی پیدا کند.
© نوشته و عکس: محمدجواد نعمتی
Production of the Kia_Pride “the same Mazda121 or Ford_Festiva” in Iran stopped after 27 years. Pride was the cheapest car made in Iran after Peykan and was mostly bought by low to middle-income families. Compared to today’s cars, Pride had no features and only had 2 airbags, air conditioning and radio.
© Mohammad Javad Nemati
© Photo: mj.nemati
سلام از اون بخشی که درباره پراید و زندگی و ماشین بازی جوونا نوشته بودی خیلی خوشم اومد
من یه پراید ۹۲ دارم کفخواب کردم عکسشو ببینی عشق میکنی
دمت گرم
کوچیک شما دانیال هستم از ایلام
سلام
مرسی از مطلب خوبتون
من هشت ساله پراید دارم نمیگم ماشین فوق العاده ای هست ولی بدم نیست کارمو راه میندازه و انتظاراتمو در حد یه ماشین معمولی برآورده میکنه
پراید فقط تا ۸۹ بعدش مثل بقیه ماشینای ایرونی جنس چینی شد
آقا پراید شرف داره به این ماشینای چینی که هیچیش توی بازار نیست
داداش دمت گرم هم تعریف کردی هم ایراد گرفتی اگه میتونی عکس بیشتر از کارخونه پراید بذار خیلی باعکسش حال کردم
بلخره با همه بلاهایی که سر خلق الله اورد داره کم کم میره. اما دارم به گرون شدن پراید بعد از توقف تولیدش فکر میکنم که تنمو می لرزونه