مقایسه میزان تولید آلودگی هوا بین هواپیما و اتومبیل کار ساده‌ای نیست. این مسئله به عوامل مختلفی از جمله نوع هواپیما، مسافت طی شده، تعداد مسافران داخل هواپیما و کارایی سایر وسایل نقلیه بستگی دارد. طی سال‌های اخیر برخی طرفداران محیط زیست به شدت از سفرهای هوایی انتقاد می‌کنند. در مقابل عده‌ای معتقدند هواپیماها حتی از انواع بسیار قدیمی، در مقایسه با خودروها پاکیزه‌تر هستند. به نظر شما کدام گروه حقیقت را بیان می‌کند؟ با من همراه باشید تا به این پرسش و ابهام مهم پاسخ دهیم.
آلودگی هوا به ازای هر مایل مسافر
از نظر انتشار گازهای گلخانه‌ای به ازای هر مایل سفر طی شده، هواپیماها نسبت به خودروها کارآمدتر هستند، به خصوص هنگام پرواز در مسافت‌های طولانی. هواپیماها می‌توانند صدها مسافر را در طول هزاران مایل جا به جا کنند، در حالی که اتومبیل‌ها معمولاً مسافران بسیار کمتری را حمل و مسافت‌های کوتاه‌تری را طی می‌کنند.
بهره‌وری و مصرف بهینه سوخت
هواپیماهای تجاری مدرن به گونه‌ای طراحی شدند که مصرف سوخت کارآمدی دارند. علاوه بر آن در ساخت موتور هواپیماها تمامی استانداردهای آلایندگی به دقت رعایت شده است. آنها اغلب از فناوری پیشرفته موتورهای توربوفن بای پس بالا استفاده می‌کنند که عملکرد بهتر و کارایی بیشتری دارند. مطالعات و بررسی‌های دقیق علمی نشان می‌دهد موتور هواپیماهای امروزی در مقایسه با بسیاری از خودروها در هر واحد مسافت طی شده آلایندگی کمتری تولید می‌کنند.
تاثیر ارتفاع بر تولید گازهای گلخانه‌ای
بیشتر هواپیما در ارتفاعات بالا مثلاً بین ۳۳ تا ۴۵ هزارپا از سطح دریای آزاد پرواز می‌کنند. انتشار گازهای گلخانه‌ای مانند دی اکسید کربن (CO2) و اکسیدهای نیتروژن (NOx) در ارتفاع بالا نیز می‌تواند تحت تاثیر شرایط آب و هوایی خاصی نسبت به انتشار در سطح زمین باشد. با این حال، تأثیر کلی به عوامل مختلفی از جمله مسیر پرواز و ارتفاع بستگی دارد و به طور دقیق نمی‌توان گفت: پرواز هواپیماها اثر مستقیمی بر افزایش تولید گازهای گلخانه‌ای دارد.
ردپای کربن در حمل و نقل زمینی
اتومبیل‌ها نه تنها در حین رانندگی، بلکه در طول فرآیند تولید، استخراج و تصفیه سوخت نیز آلایندگی تولید می‌کنند. از سوی دیگر هواپیماها عمدتاً آلاینده‌ها را در طول پرواز منتشر می‌کنند. این بدان معناست که وقتی کل چرخه عمر هر دو حالت حمل و نقل را در نظر می‌گیریم، خودروها ممکن است ردپای کربن بیشتری برجای بگذارند.
تأثیرات محلی در مقابل تأثیرات جهانی
اتومبیل‌ها در درجه اول بر کیفیت هوای محلی تأثیر می‌گذارند، در حالی که هواپیماها به دلیل انتشار گازهای گلخانه‌ای در ارتفاعات بالا می‌توانند تأثیر جهانی بیشتری داشته باشند. کیفیت هوای محلی می‌تواند به طور قابل توجهی تحت تاثیر تعداد خودروهای موجود در جاده و نوع سوخت مصرفی قرار گیرد. از سوی دیگر انسان‌ها و سایر موجودات زنده روی زمین همواره تحت تاثیر آلودگی هوا تولید شده توسط خودروها قرار دارند.
نقش فناوری‌های آینده در ساخت هواپیما و خودرو
هر دو صنعت خودرو و هوانوردی به طور فعال در حال تحقیق و توسعه فناوری‌های پاک‌تر و پایدارتر هستند، مانند ساخت خودروهای الکتریکی و هواپیماهای کم‌مصرف‌تر که می‌تواند تأثیر زیست‌محیطی هر دو نوع حمل و نقل را در آینده تغییر دهد.
بالاخره کدام پاکیزه‌تر است؛ هواپیما یا خودرو
اینکه آیا هواپیماها آلودگی هوای بیشتری نسبت به خودروها تولید می‌کنند یا خیر به عوامل مختلفی بستگی دارد. هر دو نوع حمل و نقل چالش‌های زیست محیطی خاص خود را دارند و تلاش‌ها برای کاهش اثرات آنها از طریق پیشرفت‌های تکنولوژیکی و تغییر در منابع سوخت ادامه دارد. خلاصه اینکه، در نظر گرفتن شرایط و مسیرهای خاص سفر برای ارزیابی تأثیرات زیست محیطی هر کدام از وسایل نقلیه بسیار مهم است.
© نویسنده: محمد جواد نعمتی
تمامی حقوق مادی و معنوی این مطلب برای نویسنده محفوظ است. هرگونه بازنشر بدون ذکر نام نویسنده و درج لینک صفحه مجاز نیست.
سلام. خیلی از مطلبتون خوشم اومد. موفق باشید
درود طناز عزیز. از توجه شما بسیار سپاسگزارم.
سلام من مطالب سایتتونو همیشه دنبال میکنم این مطلب برام جالب بود چون واقعن به مسله آلودگی هوا از این زاویه نگاه نکرده بودم
من فکر میکنم حتا اگه همه ماشینها و موتورسیکلتها برقی بشن آلودگی هیج تغییری نمیکنه چون همون کارخونه های برقم دارن نفت و گازویل و مازوت میسوزونن شاید مقدارش کم بشه ولی از بین نمیره