کشورهای جهان نیازمند تعاملات مشترک هستند تا براساس پروتکل مونترال از تخریب لایه ازون و پیامدهای زیان بار آن جلوگیری کنند. آنتونیو گوتِرِش، دبیر کل سازمان ملل متحد در قسمتی از پیامی که به مناسبت ۱۶ سپتامبر روز جهانی حفاظت از لایه ازون منتشر شده به تلاش مشترک همه کشورها در جهت اجرای توافقنامه پاریس و مقابله همه جانبه با تغییرات اقلیمی تاکید و از آن با عنوان «اقدام بسیار ضروری» یاد کرده است.
لایه ازون سپر محافظت از زمین در برابر پرتوهای مضر خورشید است تا به این ترتیب تداوم حیات و زندگی امکانپذیر باشد، از اینرو نامگذاری یک روز برای آن تلاش انگیزشی برای حفاظت از این لایه حیاتی است.
دولت ها و مردم باید بیش از همیشه به حفاظت از لایه ازون اهمیت بدهند. نتیجه کوششهای جهانی علاوه بر مقابله با تغییرات آب و هوایی حفاظت از سلامت انسان و اکوسیستمها در برابر تشعشعات مضر خورشیدی است. باید «خونسرد باشیم و به تلاشهایمان ادامه دهیم».
چه کاری از ما ساخته است
کاهش اثرات مخرب گازهای مبرد
گازهای مبرد در انواع وسایل سرمایشی نظیر یخچال و فریزر، کولرهای گازی و سردخانههای صنعتی بکار میرود. دستگاههای برودتی جدید مطابق با گواهینامه سازگاری با لایه ازون تولید میشوند و این در حالی است که هنوز تعداد نامشخصی از سردکنندهها با تکنولوژی و گازهای مبرد قدیمی کار میکنند؛ برای توقف این روند باید اقدامات جدیتری انجام داد.
بکارگیری فناوریهای جدید تولید اسفنج
صنایع تولید اسفنج نیز اثرات مخربی به لایه ازون تحمیل میکنند و تحول در فرایند تولید محصولات اسفنجی و بکارگیری فناوریهای جدید در کاهش نگرانیها بسیار موثر است.
کاهش انتشار گرما
عایق کاری دیوارها، درها، پنجرهها و دودکش کارخانهها یک راه حل عملی برای کاهش انتشار گرما به جو زمین است. همچنین خاموش کردن دستگاههای تهویه مطبوع در هنگام شب و کاهش دفعات باز و بسته شدن در یخچال و فریزر موثر خواهد بود.
استفاده از وسایل نقلیه کم مصرف
وسایل نقلیه در تخریب لایه ازون نقش دارند؛ راه حل اول: حذف سفرهای کوتاه و جایگزینی آنها با دوچرخه یا مسیرهای پیادهروی است، راه حل دوم: توسعه حمل و نقل عمومی و کاهش خودرو محوری و راه حل سوم: حمایت از تولید اتومبیلهای هیبریدی و الکتریکی.
تولید سوخت های پیشرفته
هیدروژن و بیودیزل از آن جمله است؛ موتورهای آینده به زودی با این سوختها راه اندازی میشوند.
© نویسنده: محمدجواد نعمتی
© عکس: UN Ozone
گزارش موفقیتهای پروژه ازون در ایران
به دنبال شکلگیری و مشاهده حفره ی اوزن روی قطب جنوب توسط سنجشگرهای ماهواره هواشناسی در اوایل دهه هفتاد میلادی کشورهای توسعه یافته جهان در سال ۱۹۸۵ در وین گردهم آمده تا سیاستگذاری لازم برای مبارزه با تخریب لایه اوزن را تهیه کنند. بعد از گزارش نگران کننده گروه علمی و تحقیقاتی در خصوص حفره اوزن روی جنوبگان در سال ۱۹۸۷ پروتکل مونترال توسط ۴۶ کشور جهان پذیرفته شد.
دفتر حفاظت لایه اوزن در جمهوری اسلامی ایران پس از تایید مجلس شورای اسلامی و به تصویب درآمدن کنوانسیون وین و پروتکل مونترال به منظور اجرای مصوبات پروتکل، با همکاری سازمان حفاظت محیط زیست و برنامه عمران سازمان ملل متحد از سال ۱۳۷۳ شروع به کار کرد.
این پروژه فعالیتهای متعددی را در راستای پروتکل مونترال و کمک به ترمیم لایه اوزن انجام داده که در ادامه به برخی از آنها اشاره میکنیم:
– حذف حدود ۱۷۷۰ تن ماده مخرب لایه اوزن تحت همین پروژه با انتقال فن آوری سازگار با لایه اوزن به واحدهای تولیدکنندگان انواع اسفنج، تأمین کنندگان مواد شیمیایی اولیه، تولیدکنندگان یخچال، تولیدکنندگان سیستمهای تهویه مطبوع با همکاری آژانسهای اجرایی همکار در طرح ملی حفاظت از لایه اوزن.
– استقرار بانک فیزیکی هالون با همکاری سازمان مدیریت پسماند مشهد و سازمان توسعه صنعتی ملل متحد و تجهیز مرکز به دستگاههای جمع آوری بازیافت هالون.
– تهیه و تدوین کتاب «راهکارهایی برای کاهش نشتی و انتشار گازهای HCFC در سیستمهای سرمایشی سوپرمارکتها»
– استقرار سیستم صدور مجوز واردات و صادرات مواد مخرب لایه اوزن و کالاهای مبتنی بر آن تحت بند ۴ پروتکل و اصلاحیه مونترال از طریق پنجره واحد تجارت فرامرزی گمرک ایران.
– استقرار سیستم تبادل اطلاعات واردات و صادرات مواد مخرب اوزن تحت عنوان iPIC در چهارچوب همکاریهای منطقهای و بین المللی برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد.
– برگزاري بيش از ۵۰ كارگاه آموزشي در سطح كشور براي تعميركاران يخچال، كولر خودرو، مهندسان كارخانههاي خودرو سازي و كارشناسان گمرك.
– برگزاری دورههای آموزشی برای کودکان، تهیه بستههای دانش بنیان و تولید انیمیشنهای اجتماعی به منظور آگاهی افزایی در میان اقشار گوناگون مردم.
با توجه به دستاوردهای بالا، دفتر لایه ازون در جمهوری اسلامی ایران یکی از موفق ترین دفاتر در این زمینه شناخته میشود.
© منبع: برنامه عمران ملل متحد / United Nations Iran